Globalne ocieplenie to jedno z najczęściej omawianych pojęć w kontekście zmian klimatu. Oznacza stałe podnoszenie się średniej temperatury powietrza na świecie w odniesieniu do pewnego okresu obserwacyjnego. Główną przyczyną przyspieszenia tych zmian jest działalność człowieka, która doprowadziła do znacznego ogrzania lądów, oceanów i atmosfery. Jakie mogą być skutki globalnego ocieplenia? Jak im przeciwdziałać?

W ciągu ostatnich lat kwestia ocieplenia klimatu stała się poważnym problemem i wyzwaniem dla całego świata – oznacza już nie tylko wyższą temperaturę powietrza. Klimat daje nam coraz wyraźniejsze sygnały i przekazuje informacje, które świadczą o konieczności podjęcia zdecydowanych kroków, hamujących negatywne zmiany. Wśród widocznych skutków globalnego ocieplenia należy wymienić m.in.: topnienie lądolodów i lodowców, wzrost poziomu wód w morzach i oceanach, większą częstotliwość i natężenie występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych (np. długotrwałych upałów, gwałtownych opadów i burz, silnych huraganów), zaburzenia obiegu wody w przyrodzie (susze i powodzie, w tym powodzie błyskawiczne), wydłużenie okresu wegetacyjnego flory, stepowienie obszarów porośniętych dotychczas regularną roślinnością oraz wzrost częstotliwości i zasięgu pożarów lasów, zmiany zasięgu występowania gatunków flory i fauny, w tym szkodników i wektorów chorób zakaźnych.

Jak możemy powstrzymać zmiany klimatu?

Powstrzymanie zmian klimatu jest zadaniem kluczowym, którego sukces jest uzależniony nie tylko od decyzji politycznych i gospodarczych, ale również od działania każdego z nas. Najważniejszym zadaniem jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych do atmosfery. Dlatego jednym z istotnych elementów jest zmiana kierunku polityki energetycznej – przejście od tradycyjnych paliw kopalnych w kierunku zeroemisyjnych źródeł energii. Decyzje te dotyczą zarówno wielkich koncernów, firm i fabryk, jak i pojedynczych gospodarstw domowych. Wielu Polaków w ostatnim czasie zdecydowało się m.in. na zainstalowanie paneli fotowoltaicznych, produkując za ich pomocą niezbędną energię. Do indywidualnych działań powinny należeć również sukcesywna wymiana szkodliwych dla klimatu i zdrowia źródeł ciepła (np. pieców opalanych węglem) w domach, ograniczenie zużycia prądu poprzez zasady racjonalnej konsumpcji czy też termomodernizacja budynków. Jednak poza czynami, ważne jest także budowanie wiedzy i świadomości społecznej nt. zmian klimatu i konsekwencji z nimi związanych.

Czy zdążymy zatrzymać katastrofę klimatyczną?

W ciągu ostatnich stu lat świat już doświadczył wzrostu temperatury o ponad 1°C, czego konsekwencją są coraz bardziej uciążliwe fale upałów. Już dziś musimy się mierzyć z coraz większym zagrożeniem suszą, także w Polsce. W świecie cieplejszym o 2°C w wyniku przesuwania się stref klimatycznych i związanych z tym zmian w opadach, połączonych z szybszym parowaniem w wyższej temperaturze, poważne niedobory wody zagrożą co najmniej 8% ludzkości. Temperatura Arktyki rośnie dwukrotnie szybciej od średniej globalnej, zaś powierzchnia lodu morskiego gwałtownie spada. Przy wzroście średniej globalnej temperatury o 1,5-2°C możemy spodziewać się, że Ocean Arktyczny przez kilka miesięcy w roku będzie wolny od lodu. Stopienie lodu i śniegu, odbijających promieniowanie słoneczne, powiększy ilość pochłanianej przez naszą planetę energii i przyspieszy globalne ocieplenie, zaburzając też wzorce pogodowe w naszym rejonie świata. Wraz z przesuwaniem się stref klimatycznych rośnie zagrożenie pożarowe, zagrożenie cyklonami tropikalnymi, a także powodziowe.

Skutki ocieplenia klimatu są powszechne i mają poważne konsekwencje dla naszej planety. Każdy z nas może przyczynić się do zahamowania tych zmian poprzez podejmowanie działań na rzecz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, oszczędzania energii, promowania zrównoważonej konsumpcji i wspierania działań na rzecz ochrony środowiska.

Artykuł w ramach projektu „Zakup nowego średniego samochodu ratowniczo-gaśniczego dla OSP Słupia”, współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach programu Fundusze Europejskie dla Mazowsza 2021-2027, Priorytet II Fundusze Europejskie na zielony rozwój Mazowsza, Działanie 2.4 Dostosowanie do zmian klimatu.