Czym były światy? Dlaczego na podłogach chłopskich izb leżały gałązki świerkowe i sosnowe? Czemu gospodarze w wigilijny wieczór pletli słomiane powrozy? Kiedyś wszyscy znali odpowiedzi na te pytania. Dziś już mało osób potrafi na nie odpowiedzieć. Muzeum Wsi Mazowieckiej zaprasza na poznanie tradycji przodków. 

Po raz dwudziesty siódmy w sierpeckim skansenie na wystawie Boże Narodzenie na Mazowszu można podpatrzeć, jak świętowali nasi przodkowie na przełomie XIX i XX wieku. Warto się wybrać, posłuchać bożonarodzeniowych opowieści i obejrzeć odświętnie udekorowane chaty. W każdej zagrodzie znajduje się ekspozycja poświęcona innemu zwyczajowi, począwszy od adwentu do święta Matki Boskiej Gromnicznej.

Opłatki na końskim włosiu

Kiedyś w polskich domach nie ubierano choinek, a snopy zbóż. Stawiano je w kątach izby i przystrajano w światy - ozdoby z opłatków. Wykonywały je dziewczęta, sklejając śliną opłatki i zawieszając je na końskim włosiu, by mogły się obracać. Choinki zdobiły wiejskie gospodarstwa dopiero po II wojnie światowej. Ozdabiano je własnoręcznie wykonanymi zabawkami ze słomy i bibuły, jabłkami, piernikami, orzechami i łańcuchami. Ale zielone gałązki sosnowe i świerkowe już wcześniej gościły w chałupach, kładziono je na podłodze. Symbolizowały wiosnę, przypominały, że przyjdzie ona nawet po najmroźniejszej zimie.

Tuż przed Wigilią gospodarz opasał nogi stołu łańcuchem, by zapewnić rodzinie dostatek, a przed zajęciem miejsca strzepywano ręką niewidzialnego ducha z krzesła. Po wieczerzy wyplatano ze słomy powrozy, dokładając do nich kłosy ze snopa, który ozdabiały światy. Gospodarze oplatali się nimi w pasie przed wyjściem na pasterkę, by potem okręcić nimi drzewa w sadzie, by te dały lepszy plon w kolejnym roku. Drugiego dnia świąt kolędnicy odwiedzali sąsiadów, by złożyć im życzenia i otrzymać w zamian drobne pieniądze lub poczęstunek.

Ciekawie prezentuje się chata, w której pokazano, jak wytapiano świece na święto Matki Boskiej Gromnicznej (2 lutego). Gromnice zanoszono do kościoła, żeby zostały poświęcone, a potem umieszczano za obrazem, by odpędzały zło. Zapalano je tylko w najważniejsze święta, w przypadku choroby, a także podczas burzy.

Zimowy wieczór z gwiazdą

Podczas oficjalnego otwarcia wystawy Jan Rzeszotarski, dyrektor Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu, przedstawił krótkie podsumowanie, co działo się w tym roku. Były organizowane imprezy plenerowe (największą stanowiły dożynki), wystawy, konkursy, konferencje naukowe. Muzeum angażowało się również w działalność wydawniczą. Otrzymało wiele wyróżnień i nagród.

- Długo oczekiwałem na ten moment, w końcu się ziścił. 4 października bramy muzeum przekroczył stutysięczny zwiedzający. Na koniec listopada liczba turystów, którzy przybyli do nas, wyniosła ponad 105 tysięcy – powiedział dyrektor.

Jan Rzeszotarski podziękował osobom, które wsparły i zaangażowały się w działalność skansenu. Niespodzianką dla gości był koncert przygotowany przez Mazowiecki Teatr Muzyczny imienia Jana Kiepury w Warszawie. Na scenie wystąpił zespół Strauss Ensemble pod dyrekcją Artura Jaronia. Muzykom towarzyszyli sopranistka Aleksandra Orłowska-Jabłońska i tenor Wojciech Sokolnicki. Występ poprowadziła Joanna Kurowska. Publiczność gorąco oklaskiwała m.in. „O sole Mio”, „Arię ze śmiechem”, „Usta milczą, serce śpiewa”, „White Christmas”. Na koniec wspólnie zaśpiewano „Cichą noc”. A późnej wszyscy spotkali się przy wigilijnym stole, gdzie podzielono się opłatkiem, składając sobie najlepsze życzenia.