Prymitywizm, ubóstwo, ciemnota, pijaństwo — to tylko niektóre z negatywnych cech przypisywanych przez wieki mazowieckiej szlachcie. Dlaczego akurat im? Skąd wzięły się te mity? Jacy naprawdę byli panowie na Mazowszu? Na te pytania starał się odpowiedzieć dr hab. Radosław Lolo podczas wykładu w sierpeckim ratuszu.

Kolejne spotkanie „W czwartki o kulturze” przyciągnęło wielu pasjonatów historii. Cykl ten już na stałe wpisał się w kalendarz wydarzeń kulturalnych Sierpca. Zgromadzonych powitał dyrektor Muzeum Wsi Mazowieckiej Jan Rzeszotarski i przedstawił prelegenta. Dr hab. Radosław Lolo jest dziekanem Wydziału Historycznego Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku i badaczem dziejów ziemiaństwa. Tematem jego wykładu była szlachta mazowiecka — mity, stereotypy, fakty.

Zła sława szlachty mazowieckiej, zwanej też Mazurami, ma długą tradycję. Nieprzychylne opinie  zrodziły się już w XVI wieku. Podobnie jak Francuzi mieli Gastończyków, Hiszpanie mieszkańców Galicji, tak Polacy znaleźli sobie Mazurów, żeby było z kogo drwić. Być może przyczyną było dość późne, bo dopiero w XVI wieku, przyłączenie Mazowsza do Polski. W każdym razie rozpowszechniony obraz mazowieckiej szlachty nie jest korzystny. Mieli to być fanatycy religijni, niewykształceni, skłonni do burd, ciągle pijani, którzy za nic mieli dobro państwa. Takie wyobrażenia  utrwalali także w późniejszych wiekach historycy, m.in. Władysław Smoleński czy Jan Bystroń.

Radosław Lolo uważa, że takie opinie są pomówieniami, wynikającymi często z uprzedzeń i kompleksów osób, które je głosili. Z przeprowadzonych badań wynika, że szlachta mazowiecka nie odbiegała od pozostałych rodaków. Na terenie Mazowsza istniały szkoły parafialne, a sądy ziemskie orzekały tak samo, jak w innych regionach. Wielu myślicieli, ustawodawców, twórców wywodziło się z naszego terenu, jak chociażby Paweł Włodkowic, Piotr Skarga, Wawrzyniec Goślicki czy Bartosz Paprocki. Prelegent uważa, że najwyższy czas już zerwać z mitami, które rozpowszechniły się w kulturze masowej, i przywrócić mazowieckiej szlachcie należne jej miejsce.

Kolejny wykład odbędzie się już w czwartek, 14 marca 2024 r. Dr Aleksandra Janiszewska-Cardone, historyczka sztuki i kustoszka malarstwa w Muzeum Narodowym w Warszawie, opowie o przysłowiach niderlandzkich.